Babil Kim Tarafından Kuruldu? Farklı Yaklaşımlar Üzerine Bir İnceleme
Babil, tarih boyunca birçok medeniyetin ilgisini çekmiş ve hala gizemini koruyan bir şehir. Tarihçiler, arkeologlar ve bilim insanları bu kadim şehir hakkında pek çok farklı görüş ortaya koymuş olsa da, Babil’in kurucusuna dair net bir fikir birliği sağlanmış değil. Bu yazımda, Babil’in kim tarafından kurulduğuna dair farklı bakış açılarını derinlemesine inceleyeceğim. Bir yanda bilimsel yaklaşım, diğer yanda insani düşünceler… Şimdi, bu iki farklı bakış açısını tartışmaya başlayalım.
Babil’i Kim Kurdu? Bilimsel Yaklaşım
İçimdeki mühendis böyle diyor: “Tarihsel verilere dayanalı, somut delillerle hareket edelim. Babil, MÖ 19. yüzyılda kuruldu.” Gerçekten de arkeolojik bulgular, Babil’in ilk kez Sümerler tarafından MÖ 19. yüzyılda kurulduğunu işaret eder. Babil, Mezopotamya’nın güney kısmında, Fırat Nehri’nin doğusunda yer alıyordu. Bu dönemde Babil’in yöneticisi olan Hammurabi, Babil’i önemli bir yönetim merkezi haline getiren isimlerden biridir. MÖ 1792 ile 1750 yılları arasında Babil’in hükümdarı olarak tanınan Hammurabi, imparatorluğunu genişletmiş ve Babil’i Mezopotamya’nın başkenti yapmıştır. Hammurabi, adalet sistemiyle ünlüdür ve onun kodları, tarihe damgasını vuran önemli bir eser olarak kabul edilir. Bu da demek oluyor ki, Babil’in yönetimi altında ilerleyen süreçte, hukuk ve devlet yönetimi açısından önemli bir evrim yaşanmıştır.
Babil’in kurucusunun Hammurabi olduğuna dair güçlü kanıtlar, tarihsel metinlerden ve taş tabletlerden gelmektedir. Hammurabi’nin Babil’deki etkisi, sadece askeri zaferlerle sınırlı kalmamış, aynı zamanda Babil’in kültürel ve bilimsel gelişimini de hızlandırmıştır. İşte tam burada bilimsel bir bakış açısının öne çıkması gerektiğini hissediyorum. Çünkü bu kanıtlar, şehrin temelinin Hammurabi’nin yönetimiyle atıldığına dair en sağlam temeli sunuyor.
Babil’in Kuruluşunda Tanrıların Rolü: Mitolojik Perspektif
Ama içimdeki insan tarafı şöyle hissediyor: “Gerçekten tek bir kişi, tüm bu kadar büyük bir medeniyeti kurabilir mi? Yüzyıllar boyunca Babil’i büyüten bir halk vardı. Belki de Babil’in kuruluşunda tanrıların etkisi vardır, halkın inancı ve umutları da bir araya gelerek bu şehri yaratmıştır.”
Sürekli olarak tarihsel figürlerin yalnızca insanlar tarafından şekillendirilen süreçler gibi sunulması bana bir eksiklik hissi veriyor. Babil’in kuruluşu, Sümerler için Tanrı Marduk’a adanmıştı. Marduk, Babil’in baş tanrısı olarak kabul edilirdi ve Babil’in kurucusu olarak onun ismi, mitolojik kaynaklarda sıkça geçer. Babil’in Marduk’un huzurunda kurulduğu inancı, bu şehrin halkının onun egemenliği altına girmesiyle ortaya çıkmış olabilir.
Aslında, Babil’in kuruluşu, zaman içinde kültürel ve dini bir anlam kazanarak mitolojik bir bağlamda şekillendi. Babil’in tapınakları, zigguratları ve diğer dini yapıları, bu şehirde Tanrı’nın gücünü simgeliyordu. Bu inanç, Babil halkının yaşamının temelini oluşturuyordu ve bir yanda Marduk’a duyulan derin saygı, diğer yanda halkın siyasi yapısını oluşturan figürlerin katkılarını da göz ardı etmemek gerekir.
Babil’in Kuruluşunda Efsanevi Güçler: Belki de Düşmanlar?
Tabii bir de şöyle düşünebiliriz: “Babil’in kurucusu sadece Hammurabi olabilir mi? Yoksa düşmanlar ve rakip şehirler, Babil’i kurarak kendi stratejik hedeflerini mi gerçekleştirdiler?” Eğer tam anlamıyla siyasi bir perspektife bakarsak, Babil’in aslında çok sayıda halkın birleştiği bir merkez olduğunu da söylemek mümkün. Birçok farklı kültür ve kabile, Babil’i kendi güç alanları haline getirmiştir. Hammurabi’nin kurucusu olduğu Babil, zamanla düşmanlarla ve ittifaklarla şekillenmiş, tarih boyunca pek çok farklı medeniyetin parçası olmuştur.
Zaten Babil’i kuranlar arasında Babil’in doğusunda yer alan Elamlar, kuzeydeki Assur İmparatorluğu ve daha birçok kavim var. Babil, farklı halkların bir araya gelip, kültürlerini kaynaştırdıkları, ancak aynı zamanda savaşlarla şekillenen bir şehir oldu. Bu yüzden Babil’in kuruluşunu tek bir şahsa ya da tek bir olaya bağlamak, belki de şehrin tarihindeki karmaşıklığı ve çeşitliliği göz ardı etmek olur.
Babil’in Kuruluşunu Bugün Nasıl Anlamalıyız?
Babil, insanlık tarihinin en büyüleyici şehirlerinden biri ve kurucusunun kim olduğuna dair farklı bakış açıları arasında net bir görüş birliği sağlamak oldukça zor. Mühendis tarafım bu konuda somut verilere dayalı bir açıklama yapmaya çalışırken, insani tarafım daha çok mitolojik, kültürel ve toplumsal etmenlerin önemini vurguluyor. Sonuçta, Babil’in kurucusunu tam olarak kim olarak tanımlarsak tanımlayalım, bu şehrin tarihsel mirası, halklarının ortak emeğiyle şekillenmiş ve çok daha büyük bir anlam kazanmıştır.
Babil, sadece bir yerleşim yeri değil, zamanla kültürün, bilimin ve dini inançların bir araya geldiği bir medeniyetin sembolüdür. Babil’i kuranları tanımlamak, tarihsel, mitolojik ve toplumsal açıdan çok farklı açılardan ele alınabilir, ama kesin olan bir şey var: Babil, bir halkın ve zamanın birleşimiyle ortaya çıkmıştır.